Thaumetopoea pityocampa

LEPIDOPTERA THAUMETOPOEIDAE Thaumetopoea pityocampa Pine Processionary Karadeniz Çam Kese Tırtılı

Bilimsel adı Thaumetopoea pityocampa (Denis & Schiffermüller, 1775), İngilizce adı Pine Processionary ve Türkçe adı Karadeniz Çam Kese Tırtılı olarak bilinen bu güvenin kanat genişliği 34-46 mm.'dir. Ergin güvelerin ön kanatları arasındaki açıklık erkek güvede 30 mm, dişi güvede 35-40 mm.dir. Ön kanatlar kül rengi/kahverengimsi gri renktedir. Ön kanatlar üzerinde enine zikzak çizgileri bulunur, arka kanatları beyaz olup kenarlarında birer gri leke vardır. Erkek güvelerde ön kanatlar üzerinde enlemesine üç çizgi bulunur. Erkek güvelerin anteni tek taraflı tarağımsı tip iken, dişi güvelerde ipliğimsidir. Dişi güvenin abdomenin sonunda yumurta koçanını örtmeye yarayan kıllar vardır. Güvelerin topraktan çıkışı genellikle güneşin batışına birkaç saat kala başlamaktadır. Bu çıkış saati sıcaklıktan ziyade hava basıncının etkisi altında olmaktadır. Topraktan çıkan güvenin duyarga ve kanatları henüz buruşuktur ve ritmik hareketlerle bunları açarak vücudunu normal hale getirmeğe çalışır. Kanatlarını açtıktan sonra birkaç dakika vücuduna dik vaziyette tutup daha sonra abdomenin üzerine yatırır. Bu şekilde ortalama 3 saat kadar dinlenir. Bir süre sonra abdomeninin ucunu iki çift kanadının arasından dışarı doğru kaldırıp feromon salgılayarak çiftleşme durumuna geçer. Çiftleşmiş olan güve birkaç saat içinde bulunduğu yerden ayrılarak yumurta koyacağı ağaca doğru uçar. Bu uçuş genellikle ışığın geldiği yöne doğru olmaktadır. Kararlı ve dinamik populasyonlarda ergin güvelerin çıkışının düzenli, yıllara göre çıkış tarihleri sabit ve çıkış süresinin bir ay kadar olduğu ; kararsız ve zayıf populasyonlarda ise çıkışın düzensiz ve yıllara göre çıkış tarihlerinin çok değişik , çıkış süresinin de iki aya kadar uzayabildiği bildirilmektedir (Demolin 1969 a, b). Yaşam alanları iğneyapraklı ormanlardır. Temmuz-Ağustos aylarında uçar ve ışığa gelir. Temmuz sonunda erginleşir. Yılda bir nesil verir. Yumurta beyaz renkli 1 mm boyunda olup alt tarafı düzdür. Yumurtalarını genellikle iki iğne yaprağı bir araya getirerek küçük bir mısır koçanını andıran biçimde sık ve yan yana olmak üzere helezonvari bırakır. Dişi güve yumurtaların üstünü vücudunun sonunda bulunan pullarla çatıya dizilen kiremitler gibi örter. Herbir koçanda genelde 100-300 arasında yumurta bulunur.
Yumurtalardan larva çıkışı 4-6 hafta sonra olur. Yumurtadan çıkan ilk larvaların boyu 1.5 mm iken daha sonra olgun tırtıllar 35-40 mm.ye ulaşır. Vücutları çok kıllı olan tırtılların sırtları açık kahverengi, yan tarafları sarımtırak esmer ve karın kısmı sarımtırak kahverengidir. Yan tarafındaki kılları gümüşi beyaz, sırtındakiler ise sarı ve kahverengidir. Sırtında kalın halkalarının 1-8. üzerinde kadifemsi koyu kahverengi, kırmızı sarı çevrelenmiş ayna lekeleri vardır. Yumurtadan Ağustos'un son günlerinde ve özellikle Eylül başında çıkan larvalar çam ağaçlarının iğne yapraklarında gayet ince ağlardan oluşan bir yuva örerler. Çok küçük olan bu yuvaların içerisi ufak pisliklerle doludur. Larvalar yuvadan çıkarak gıda aramak için üst dallara tırmandıklarında ve pupa olmak için toprağa inerken arka arkaya dizilmiş katarlar halinde ilerlerler. Thaumetopoea pityocampa tırtıllarına temas edildiğinde insan derisinde kaşıntı ve yaralara neden olur. Bu durum tırtıllarda bulunan zehir kıllarından ileri gelmektedir. Pinus brutia, Pinus nigra, Pinus silvestris, Pinus pinaster, Pinus halepensis ve Pinus pinea konukçu bitkilerdir. Yayılış alanında çam ve sedir türlerinin ibrelerini tüketircesine yiyerek ağaçta artım kaybına ve ağacın zayıflayarak diğer hastalıklara açık olmasına sebep olur. Pupa toprağın içinde bulunur. Kırmızımtırak kahverengi olup boyları 20-25 mm.dir. Genişlikleri 8-10 mm.dir. Pupa halinde toprağın altında 1-7 yıl kalabilir. Türkiye'de Bilinen Dağılımı; Marmara, Ege, Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleridir. Dünya Dağılımı; Orta ve Güney Avrupa, Ortadoğu (Filistinin kuzeyi), Kuzey Afrika (özellikle Cezayir)'dır.


Turunç-Muğla 28.09.2010 Photo © İlker ERKAN, Identification by İlker ERKAN

Larva of T.pityocampa, Turunç-Muğla 09.02.2011 Photo © İlker ERKAN, Identification by İlker ERKAN

Benzer Türler :
  • Thaumetopoea processionea (Linnaeus, 1758)
  • Thaumetopoea solitaria (Freyer, 1838)
KAYNAKÇA :

0 yorum:

Post a Comment

Great thanks for your comments